Ο ΑΡΧΑΙΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΡΙΟ «ΣΤΕΝΩΠΟΣ», (ΠΡΩΗΝ «BAYRAKLI»), ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΧΩΡΙΟ (ΠΑΛΙΟΣ) «ΞΕΡΙΑΣ», (ΠΡΩΗΝ «KURU-DERE»), ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ, ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΑΝ ΔΥΟ ΑΠΟΡΘΗΤΑ ΚΑΣΤΡΑ
(ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ ΜΟΥ)
Η τελευταία ανάρτησή μου, αγαπητοί φίλοι, είχε ως θέμα της «ΤΟ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΟ ΧΩΡΙΟ «ΜΠΑΪΡΑΚΛΙ» («BAYRAKLI») ΤΟΥ ΚΑΖΆ ΣΑΡΗΣΑΜΠΑΝ – ΣΗΜΕΡΑ ΟΝΟΜΑΖΕΤΑΙ ΣΤΕΝΩΠΟΣ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΑΚΑΤΟΙΚΗΤΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ, ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ, ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ».
Σήμερα, συνεχίζοντας, ούτως ειπείν, την πιο πάνω ανάρτησή μου, θα σας περιγράψω την πανάρχαια διάβαση, η οποία οδηγούσε, από το χωριό «Στενωπός», στο χωριό «παλιός Ξεριάς», του Δήμου Νέστου. (Τα δύο αυτά χωριά, στην διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας, ονομάζονταν, αντίστοιχα, «Bayrakli» και «Kuru-dere» και ανήκαν στον καζά του Σαρήσαμπαν (kaza Sarisampan), ο οποίος, με τη σειρά του, υπαγόταν στο σαντζάκι της Δράμας).
Μια βαθειά και, συνήθως, άνυδρη χαράδρα οδηγούσε εύκολα, από το εσωτερικό των βουνών της Λεκάνης, στην μεγάλη πεδιάδα του ποταμού Νέστου. Σε κρίσιμο σημείο αυτής της χαράδρας, κοντά στο ξεκίνημά της, βρισκόταν το μουσουλμανικό χωριό «Bayrakli», που μετά το έτος 1926 μετονομάστηκε σε «Στενωπό».
Από το έρημο, δημοτικό σχολείο, (που βλέπετε στις τρεις πρώτες φωτογραφίες), από τις τελευταίες οικίες της νότιας συνοικίας του «Στενωπού», (που βλέπετε στις φωτογραφίες 4η, 5η και 8η) και, στη συνέχεια, από την μουσουλμανική κρήνη (της 6ης και 7ης φωτογραφίας), περνούσε ένας παλαιότατος, λιθόστρωτος δρόμος, που ερχόταν από το εσωτερικό του οροπεδίου των βουνών της Λεκάνης, (τον βλέπετε στις φωτογραφίες 9η έως και 12η), ο οποίος, ακολουθώντας μια μαιανδρική διαδρομή, παράλληλη προς την, επίσης μαιανδρική πορεία της βαθύτατης χαράδρας, «έβγαινε» από τα βουνά της Λεκάνης, (που αποτελούν, ουσιαστικά, την δυτική απόληξη της οροσειράς της Ροδόπης) και αμέσως έφθανε στο επίσης μουσουλμανικό χωριό «Kuru-dere», που μετά το έτος 1926 μετονομάστηκε σε (παλιό) «Ξεριά». Από αυτό το τελευταίο, βλέπετε δύο γενικές όψεις, φωτογραφημένες από τον αρχαίο δρόμο, (φωτογρ. 27η και 28η), το ερειπωμένο σχολείο του, (φωτογραφίες 29η έως και 32η), την χορταριασμένη πλατεία του, (33η φωτογραφία), με το έρημο καφενείο της, (34η φωτογραφία) και κάποιες από τις εγκαταλειμμένες οικίες του (φωτογραφίες 35η έως 40ή).
Τη σπουδαιότητα, όμως, της εύκολης, αυτής πρόσβασης, από το εσωτερικό των βουνών της Λεκάνης στον εύφορο κάμπο του ποταμού Νέστου και, πιο πέρα, στην θάλασσα, είχαν, ασφαλώς, προσέξει και τα θρακικά φύλα, που κατοικούσαν στη συγκεκριμένη περιοχή, κατά την απώτερη αρχαιότητα, τα οποία είχαν φροντίσει να την οχυρώσουν, με δύο απόρθητες οχυρώσεις, που είχαν κατασκευάσει στις κορυφές των λόφων, που υψώνονταν απότομοι, πάνω από τις δύο πλευρές της βαθειάς χαράδρας και μάλιστα στο στενότερο σημείο αυτής.
Μια παράκαμψη, λοιπόν, από τον αρχαίο δρόμο, ο οποίος είχε χαραχθεί κατά μήκος της βόρειας – βορειοανατολικής πλευράς της χαράδρας, οδηγεί στην μία από τις δύο πιο πάνω οχυρώσεις. Η συγκεκριμένη οχύρωση, που υψώνεται πάνω από την πλευρά της χαράδρας που μόλις ανέφερα, ήταν κατασκευασμένη από ασβεστολιθικούς όγκους, χωρίς την χρήση συγκολλητικής ουσίας, μοιάζοντας πολύ με το πλήθος παρόμοιων οχυρώσεων, που συναντά κανείς σε όλα τα βουνά της Λεκάνης και οι οποίες συνηθίζεται ν’ αποκαλούνται, συμβατικά, «θρακικές».
Στις φωτογραφίες που αναρτώ, βλέπετε:
13η έως και 20ή: Τους λιθοσωρούς του τριγωνικού τείχους της αρχαίας, «θρακικής» οχύρωσης.
21η έως 23η. Την βαθειά χαράδρα, με την κοίτη του ξεραμένου ρέματος, για τον έλεγχο της οποίας είχε κατασκευαστεί η οχύρωση.
24η και 25η. Τον ανατολικό αυχένα, από τον οποίο και μόνο η οχυρωμένη θέση ενωνόταν με τα υπόλοιπα βουνά. Είναι προφανές, ότι αυτή ήταν και η καλύτερα οχυρωμένη πλευρά, γιατί ήταν και η πιο ευάλωτη.
26η. Τέλος, τον λόφο, στην απέναντι (νότια - νοτιοδυτική) πλευρά της χαράδρας, στον οποίο είχε κατασκευαστεί η δεύτερη, αρχαία οχύρωση.
