ΕΝΑ ΟΘΩΜΑΝΙΚΟ ΧΑΝΙ, ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΤΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΝΙΚΗΣΙΑΝΗΣ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑΝΗΣ (ΓΚΟΡΙΑΝΗΣ) ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΠΑΓΓΑΙΟΥ



Στον απέραντο κάμπο, που εκτείνεται στ’ ανατολικά της Νικήσιανης, (χωριού γηγενών Ελλήνων, που οι απαρχές του χάνονται στα βάθη της ιστορίας) και της Γεωργιανής, (μουσουλμανικού χωριού με το όνομα Γκόριανη, που από το 1924 κατοικείται από Έλληνες πρόσφυγες από την Μ. Ασία και την Ανατολική Θράκη), μέσα στα όρια του σημερινού Δήμου Παγγαίου και στις παρυφές των Τεναγών των Φιλίππων, που αποξηράνθηκαν το έτος 1936, υπάρχουν, καλυμμένα από πυκνή βλάστηση, τα ερείπια ενός μεγάλου, οικοδομικού συγκροτήματος, που καλύπτει έκταση περίπου 200 Χ 200 μέτρων και βρίσκεται σε απόσταση 300 μέτρων νοτιοανατολικά του πασίγνωστου, αρχαίου τύμβου της Νικήσιανης, (στον οποίο θ’ αναφέρεται μια προσεχής ανάρτησή μου).

Η πρόσβαση στο οικοδομικό αυτό συγκρότημα, το οποίο, στην μνήμη των γηγενών κατοίκων της Νικήσιανης, έχει μείνει ως «χάνι», μπορεί σήμερα να γίνει εύκολα, από χωμάτινη, αγροτική οδό, η οποία ξεκινά αριστερά από την επαρχιακή οδό Νικήσιανης – Καλαμπακίου, λίγο μετά την κλινική «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ».

Στους αιώνες, που το συγκεκριμένο χάνι ήταν σε λειτουργία, από την δυτική πλευρά του περνούσε μια πανάρχαια, πολυσύχναστη οδός, η οποία ερχόταν από την Ελευθερούπολη (Πράβι) και κατευθυνόταν προς τις Σέρρες. Όπως μου μετέφερε ο αγαπητός φίλος Θανάσης Δασκαλούδης, οι κάτοικοι της Νικήσιανης, ακόμη και σήμερα, αποκαλούν «παλιό δρόμο» και «Εγνατία», αυτή τη συγκεκριμένη οδό και όταν θέλουν ν’ αναφερθούν στους αγρούς τους, λένε «πάνω απ’ τον παλιό δρόμο» ή «κάτω από τον παλιό δρόμο».

Σήμερα, στην βορειοδυτική πλευρά του συγκροτήματος είναι εμφανή τα ίχνη μιας εισόδου, (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ 3 και 4) και αμέσως πίσω από αυτήν ένας ισχυρός τοίχος, πάχους 1,40 μέτρων, προφανώς προερχόμενος από σημαντικό κτήριο του συγκροτήματος, ο οποίος ίσως και να είναι παλαιότερος των χρόνων της οθωμανικής κυριαρχίας, (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ 5 και 6).

Στην τελευταία φωτογραφία, βλέπετε θραύσμα από κεραμικό της οθωμανικής περιόδου και στις υπόλοιπες φωτογραφίες, βλέπετε ότι απέμεινε, μετά από έναν αιώνα εγκατάλειψης και «ερευνών» των χρυσοθηρών, από το άλλοτε εντυπωσιακό συγκρότημα, μια καλή εικόνα του οποίου, όμως, παρέχει μια αεροφωτογραφία του 1945, της Γ.Υ.Σ.



AN OTTOMAN HAN, EAST OF THE VILLAGES NIKISIANI AND GEORGIANI (GOJRAN), OF THE MUNICIPALITY OF PANGAION



In the vast plain, which stretches to the east of Nikisiani, (a village of native Greeks, whose beginnings are lost in the depths of history) and Georgiani, (a muslim village named Gojran, which, since 1924, has been inhabited by greek refugees, who came from Asia Minor and Eastern Thrace), within the boundaries of the current Municipality of Pangaion and on the outskirts of the Tenagi (marshes) of Philippi, which were drained in 1936, there are, covered by dense vegetation, the ruins of a large building complex, covering an area of ​​approximately 200 X 200 meters and located at a distance of 300 meters southeast of the well-known, ancient tomb of Nikisiani, (about which, I’ll make a future post).

Access to this building complex, which, in the memory of the indigent residents of Nikisiani, has remained as a "han" (Ottoman era hostel, for passengers and their horses), can be easily done today, from a rural road, which starts on the left of the Nikisiani - Kalampaki provincial road, some hundred meters after the "ELEFTHERIA" psychiatric clinic.

During the centuries, when this particular han was in operation, an ancient, busy road passed through its western side, coming from Eleftheroupolis (Pravi) and heading towards Serres. As my dear friend Thanasis Daskaloudis told me, the residents of Nikisiani, even today, call this particular road "old road" and "Egnatia", and when they want to refer to their fields, they say "above the old road ” or “down the old road”.

Today, on the northwest side of the complex, traces of an entrance are visible (PHOTOS 3 and 4) and immediately behind it, a strong wall, 1.40 meters thick, apparently belonging to an important building of the complex, which may be older of the years of Ottoman rule, (PHOTOS 5 and 6).

In the last photo, you see a fragment of pottery, from the Ottoman period, and in all the other photos, you see what remains, after a century of abandonment and "exploration" by gold diggers (looters), of the once impressive complex, a good picture of which, however, is provided by an aerial photo of 1945, of G.Y.S.


ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΤΟΥ ΠΙΟ ΠΑΝΩ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΟΥ:
Με αφορμή την ανάρτηση του πιο πάνω κειμένου μκου στο facebook, είδα, με χαρά, ότι ξεκίνησε ένας γόνιμος διάλογος, από τον οποίο προέκυψε ότι το οικοδομικό αυτό συγκρότημα δεν ήταν απλώς ένα χάνι, αλλά κάτι πολύ ευρύτερο, η έδρα του Οθωμανού ιδιοκτήτη ενός τσιφλικιού, (δηλαδή, μιας μεγάλης, ως επί το πλείστον, έκτασης των οθωμανικών χρόνων, που περιείχε αγροτικές και δασικές εκτάσεις, την κατοικία του ιδιοκτήτη – τσιφλικά και τα κτίσματα που ήταν απαραίτητα για την λειτουργία του, (κατοικίες εργαζομένων, αποθήκες κλπ.)
Μεταφέρω, λοιπόν, αυτούσιες, τις απόψεις δύο φίλων, που σχολίασαν – διόρθωσαν και συμπλήρωσαν την ανάρτησή μου, με τα εξής, ενδιαφέροντα στοιχεία:
Ο Κωνσταντίνος Μιχαλόπουλος έγραψε ότι «το συγκεκριμένο κτίσμα λέγεται τσιφλίκι και δεν ήταν χάνι, ήταν κατοικία Τούρκου Αγά η προύχοντα. Υπήρχαν αποθήκες σιτηρών, στάβλος για ζώα, κατοικίες για εργάτες, πηγάδια και πολλά άλλα».
Ο Θανάσης Δασκαλούδης έγραψε: «Το "τσιφλίκι", μέρος γνωστό από τα παιδικά μας χρόνια, που αποτελούσε προορισμό, κάποια καλοκαιρινά βράδια, όταν κατεβαίναμε για συλλογή καπνού και πάντα θυμάμαι ότι η συγκεκριμένη τοποθεσία και η "τούμπα" λίγο πιο δίπλα, αποτελούσε θέμα συζήτησης με τους γονείς μας. Κατοικία, σπίτι Αγά ήταν κάποτε, μου έλεγε ο αείμνηστος πατέρας μου».
Στα παραπάνω, εγώ προσθέτω μόνο την εξής «αντίρρησή» μου: Αποδέχομαι, φυσικά, την άποψη ότι το συγκεκριμένο, οικοδομικό συγκρότημα αποτελούσε την έδρα του ιδιοκτήτη ενός τσιφλικιού - ενός μεγάλου κτήματος των οθωμανικών χρόνων - αυτό, όμως, καθόλου δεν σημαίνει ότι αποκλείεται να υπήρχε και χάνι, ανάμεσα στα κτίσματα του συγκροτήματος, όπως υπήρχε χάνι (και διαθέτουμε, μάλιστα και φωτογραφία), στο οικοδομικό συγκρότημα της έδρας του μεγάλου τσιφλικιού του Τσιρπαντί ή Τσαρπαντί, που βρισκόταν εκεί που σήμερα βρίσκεται η Νέα Καρβάλη Καβάλας, αλλά και σε άλλα, γειτονικά ή πιο μακρινά τσιφλίκια.