Ο ΓΑΝΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ (ΣΗΜΕΡΑ, GAZIKOY)

ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ

 

ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΡΤΩ ΣΗΜΕΡΑ:

 Στην  παραλία του Γάνου, στην έξοδο του δρόμου από τον Γάνο προς το Αυδήμι (σήμερα Ucmak-dere) υπήρχε ο Ιερός Ναός της Παναγίας της Οδηγήτριας (ή Λαοδηγήτριας), που καταστράφηκε στο σεισμό του 1912. Όπως μου έλεγε ο παππούς μου, Θόδωρος Λυμπεράκης, (που έφυγε από τον Γάνο το 1922, σε ηλικία 38 ετών και πέθανε το 1981), τη δεύτερη μέρα του Πάσχα ξεκινούσε, στον  περίβολο αυτού του ναού, μεγάλη, τριήμερη πανήγυρη. Σήμερα, στον χώρο όπου βρισκόταν ο Ναός, λειτουργεί μικρό ξενοδοχείο, με ωραία ταβέρνα, που έχει το χαρακτηριστικό όνομα ΑYASMA (ΑΓΙΑΣΜΑ), οι ιδιοκτήτες της οποίας διατήρησαν προσεκτικά και μετέτρεψαν σε διακοσμητικά στοιχεία του περιβόλου της επιχείρησής τους αρχιτεκτονικά μέλη του Ναού.

 Στις πρώτες δέκα (10) φωτογραφίες βλέπετε αρχιτεκτονικά μέλη του ναού. Ιδιαίτερα να προσέξετε την 7^η και την 8^η φωτογραφία, που τις τράβηξα στις 19-06-1994, όπου φαίνονται πολλά, αρχιτεκτονικά μέλη, τα οποία δεν υπάρχουν στις νεώτερες φωτογραφίες.

Στην 11^η φωτογραφία, βλέπετε το κάλυμμα της καταπακτής, που οδηγεί, με σκαλοπάτια, στο υπόγειο αγίασμα του Ναού, στο οποίο κατέβηκε και ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος, στις 09-07-2019, όταν τον ξενάγησα στα Γανόχωρα.

Στην 12^η φωτογραφία βλέπετε την επωνυμία της ταβέρνας AYASMA (ΑΓΙΑΣΜΑ).

Στην 13^η και την 14^η φωτογραφία βλέπετε ελάχιστα απομεινάρια από ένα Παρεκκλήσι, (μάλλον πρόκειται γι’ αυτό του Αγίου Δημητρίου), που βρίσκεται ανάμεσα στα πρώτα σπίτια, αριστερά της εισόδου στον Γάνο, για όποιον έρχεται από την Χώρα, πολύ κοντά στην παραλία.

Στην 15^η φωτογραφία φαίνονται η θέση και ερείπια της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στον εύφορο κάμπο που εκτείνεται μετά το μεγάλο ρέμα, αριστερά της οδού που οδηγεί από τον Γάνο στο Αυδήμι και λίγες εκατοντάδες μέτρα από την θάλασσα,  (με βίντεο έχω αποτυπώσει πολύ περισσότερα στοιχεία όλων των προηγούμενων φωτογραφιών).

Στις φωτογραφίες 16^η έως και 20ή βλέπετε το ελληνικό σχολείο (αρρεναγωγείο) του Γάνου, όπως ήταν από το 1994 μέχρι το 2019. 

Στις φωτογραφίες 21^η έως και 25^η βλέπετε οθωμανικά έγγραφα της οικογένειας Εμμανουήλ Μαντζάνα, από τον Γάνο, (θα είμαι υπόχρεος, σε όποιον φίλο θελήσει να με βοηθήσει, να μάθω σε τι αναφέρονται).

Στην 26^η και 27^η φωτογραφία φαίνεται το πρώτο από δύο σπουδαία έγγραφα, από τον Γάνο των Ελλήνων, τα οποία διέσωσαν οι κληρονόμοι του Εμμανουήλ Μαντζάνα από τον Γάνο, οι οποίοι κατοικούν σήμερα στην Ελευθερούπολη. Πρόκειται για τις δύο σελίδες μιας διαθήκης, την οποία συνέταξε, στις 28 Δεκεμβρίου του 1880, ο Συμβολαιογράφος Γάνου Κ. Αγγελίδης. Υπήρχε, λοιπόν, Έλληνας συμβολαιογράφος, μόνιμα εγκατεστημένος στον Οθωμανικό Γάνο, που συνέτασσε συμβόλαια, διαθήκες, εμπορικές πράξεις κλπ. Στην διαθήκη αυτή, παρακαλώ να παρατηρήσετε τα εξής, ενδιαφέροντα:

Συντάχθηκε ενώπιον του συμβολαιογράφου Γάνου, αλλά και ενώπιον «των αξιοπίστων μαρτύρων, των αποτελούντων την επιτροπείαν των σχολείων του Γάνου», τα επτά ονόματα – υπογραφές των οποίων βλέπετε στο τέλος της δεύτερης σελίδας. (Ίσως σ’ αυτά, κάποιοι, καταγόμενοι από τον Γάνο, αναγνωρίσετε κάποιον πρόγονό σας)!

Στο κείμενο της διαθήκης, που είναι γεμάτο από ωραίες, αρχαιοπρεπείς εκφράσεις, μπορείτε επίσης να διαβάσετε πλήθος ονομάτων κατοίκων του Γάνου, που φαίνονται ως ιδιοκτήτες των ακινήτων που γειτονεύουν προς αυτά του διαθέτη. Επισημαίνω εδώ ότι οι περισσότεροι κάτοικοι έχουν ονόματα που ακολουθούν την αρχαία, ελληνική και κυπριακή ονοματοδοσία, (μόνο όνομα και όνομα του πατέρα, χωρίς επώνυμο) και μόνο ελάχιστα έχουν επώνυμο, όπως είναι αυτό του αδελφού του προπάππου μου, Αναστασίου Λυμπεράκη, αυτό του Τζαννετή Βοζίνη, του Στρατή Γιαννάκη Μηλιάδη, του Αθανασίου Φυκίδη κλπ.

Αναφέρεται ότι η πατρική κατοικία του διαθέτη βρισκόταν στην ενορία Αγίου Χαραλάμπους.

Αναφέρονται τοπωνύμια όπως Άγιος Ερμόλαος, Χριστού Ιχνάρι κλπ.

Ο διαθέτης, που αναφέρει ότι ήταν άτεκνος, αφήνει την περιουσία του στη σύζυγό του, στις αδελφές του, αλλά και στα σχολεία της πόλης του.

Στο τέλος του εγγράφου, υπάρχει η σφραγίδα με τίτλο «ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΕΙΟΝ ΓΑΝΟΥ» και οθωμανικά χαρτόσημα.

Στην 28^η φωτογραφία βλέπετε ένα πωλητήριο συμβόλαιο από τον Γάνο, που συντάχθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου του 1879, ενώπιον του ίδιου συμβολαιογράφου και παρουσία των μαρτύρων που υπογράφουν, οι οποίοι, όμως, σε αντίθεση με τους μάρτυρες της διαθήκης, δεν είναι μέλη της σχολικής Εφορείας, αλλ’ απλοί δημότες. Επισημαίνω δύο από τα ονοματεπώνυμα των μαρτύρων: Αθανάσιος Φυκίδης, Αθανάσιος Ζουγανέλης.

Το συμβόλαιο αυτό αφορά την πώληση οικοπέδου, που βρισκόταν στην ενορία του Αγίου Νικολάου, (ο ομώνυμος ναός βρισκόταν στο βορειοδυτικό άκρο της ακρόπολης του Γάνου και τα ερείπιά του τα έδειξα στο Β’ Μέρος των αναρτήσεών μου αυτών).

Άφησα για το τέλος δύο φωτογραφίες, στις οποίες φαίνομαι εγώ, το 1994 και το 2015, αντίστοιχα,  μπροστά στις αποθήκες του σπιτιού όπου, το 1920, γεννήθηκε ο πατέρας μου, Δημοσθένης Λυμπεράκης κι όπου έζησαν οι πρόγονοί μου. Το σπίτι βρισκόταν δίπλα στ’ αλώνια του Γάνου, που ανήκαν στον πατέρα του παππού μου, Δημοσθένη Λυμπεράκη και στον αδελφό του, Αναστάσιο Λυμπεράκη.

Θα συνεχίσω μ’ ένα Δ’ Μέρος, με φωτογραφίες του Γάνου από διάφορες εποχές, μέχρι το έτος 2019.

 

GANOS – GAZIKOY

THIRD  PART

THE PICTURES I SHOW YOU:

On the beach of Ganos, at the exit from Ganos to Avdimi (today, Ucmak-dere), there was the Christian church of The Holy Virgine Maria, called “Laodigitria”, that means “the guide of the population”, that was completely destroyed at the earthquake of 1912. As my grand father, Theodoros Lymperakis, (who left Ganos on 1922 at the age of 38 years and died on 1981) told me, the second day of the greatest Christian feast of Easter, the people started a three days’ big celebration. Today, at the place of the church there is the small, beautiful hotel and tavern (with very good cuisine), called AYASMA (that means, “Holy water”), the owners of which respected the place, collected the ancient pieces of marbles from the church and kept, until today, the ladder to the underground fountain of the Holy Water (AYASMA).

At the first ten (10) pictures, you can see pieces of these ancient marbles of the church.

At the 11^th picture, you see the cover of the underground ladder, that goes to the foundain of the holy water. Last year, (on 09-07-2019), the Orthodox, Ecumenical Patriarch Vartholomeos descended to this foundain, when I went there, to show him the villages of Ganos and Hora (Hoskoy).

At the 12^th picture, you see the name of the Hotel – tavern AYASMA.

At the 13^th and the 14^th of the pictures, you see the few remains of a small church, on the left of the road that comes from Hoskoy to Gazikoy, near the entrance of the village and the sea. It was, probably, the small church of Saint Dimitrios.

At the 15^th picture, one sees the place and the ruins of the Christian Monastery of the death of Holy Virgin, that was in the fertile fields, on the left of the road from Ganos to Ucmak-dere, after the great stream coming from Tekfurdag. (I have videos, since 1988, with much more details of all these places).

At the pictures 16^th to 20^th you see the Greek school for boys, from 1994 to 2019.

At the 21th to 25^th of the pictures, you see some Ottoman, official papers of the family of Mantzanas, from Ganos, (if any friend wants to help me, he can tell me, what is written on these papers).

At the 26^th and 27^th of the pictures, you see the one of the two, very important, Greek papers of the family of Immanuel Mantzanas, from Ganos, (members of that family live today in Eleftheroupolis of Kavala – Greece). It is a testament of a Greek citizen of Ganos, that was written by a Greek notary public, who lived in Ganos, Mr K. Aggelidis, writing contracts (legal documents), testaments, merchant acts etc. for the habitants. The testament was written on the 28^th of December, 1880 and on this one can see some, interesting informations:

The testament was written in front of the notary public mentioned above and in front of the seven members of the school board of Ganos, as witnesses, and was signed by the testator, the notary and the witnesses.

At the text of the testament, full of beautiful phrases, one can read many names of the Greek citizens of Ganos, proprietors of the plots that were closed to the plots that the testator gave to his wife, his sisters and to the schools of Ganos, (he died without children). 

The testator’s family house was at the neighborhood of Saint Haralampos, the church of which was on the north-east corner of the hill of Ganos, (see the second part of my posts).

At the end of the testament, one can see the signatures of the participants, the seal of the notary public and the official, ottoman stamps.

At the 28^th picture, you can see the sale o a plot, that was at the neighborhood of Saint Nikolaos, whose the church was on the north eastern corner of the hill over Ganos, (see my precedent post). The paper is a contract, signed in front o the same notary public, mentioned above and of some witnesses.

At the two last pictures, you can see me, on 1994 and on 2015, in front of the store houses of the plot, where my father, Dimosthenis Lymperakis, was born, on 1920. This house was in touch to my fathers’ grandfather, Dimosthenis Lymperakis and his brother’s, Anastasios, owned, threshing floors.

On a next post, I will show pictures from Ganos, from the beginning of the 20^th century to the year 2019.

 

                      Ο ΓΑΝΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ (ΣΗΜΕΡΑ, GAZIKOY)

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

 Σπανιότατο και ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το σύγγραμμα «ΜΝΗΜΗ ΓΑΝΟΧΩΡΩΝ», που εκδόθηκε στην Κωνσταντινούπολη. το 1913, από τον κληρικό Μανουήλ Γεδεών. Το σύγγραμμα αυτό περιέχει πολλές πληροφορίες, σχετικά με την ιστορία του Χριστιανισμού στον Γάνο και σε όλα τα άλλα χωριά και τις πόλεις, (Μυριόφυτο, Περίσταση, Χώρα κλπ.), που καλούνταν με το γενικό όνομα «Γανόχωρα», στο πέρασμα των αιώνων. Περιέχει, επίσης, τις πληροφορίες που προανέφερα, σχετικά με την ιστορία του Γάνου και των άλλων χωριών, από την αρχαιότητα μέχρι το 1913, καθώς Και σχετικά με τους σεισμούς. Περιγράφει ειδικότερα, με πλήθος λεπτομερειών, τα χριστιανικά μνημεία όλων των Γανοχώρων, (ναούς, ιερούς χώρους, μοναστήρια κλπ.), την ιστορία των δύο ορθοδόξων Μητροπόλεων: α) Της Μητροπόλεως Γάνου και Χώρας και β) της Μητροπόλεως Μυριοφύτου και Περιστάσεως, όλα τα ονόματα των επισκόπων καθεμιάς από τις Μητροπόλεις αυτές, στην διάρκεια πολλών αιώνων, τα ονόματα όλων των κληρικών και των επισκόπων, που γεννήθηκαν σε καθένα από τα χωριά και τις πόλεις των Γανοχώρων κλπ.

 Το 1976, ο υποστράτηγος ε.α. Άγγελος Γερμίδης εξέδωσε το σύγγραμμά του, με τίτλο «ΓΑΝΟΧΩΡΑ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ», το οποίο περιέχει φωτογραφίες του Γάνου και άλλων χωριών και πόλεων της γύρω περιοχής. Περιγράφει την τουρκική κατάκτηση του Γάνου και της περιοχής του από τον Σουλεϊμάν, το 1348, την διαίρεση της περιοχής σε δύο εκκλησιαστικές περιοχές (Μητροπόλεις), τα χωριά που υπάγονταν σε καθεμιά απ’ αυτές, (π.χ., στην Μητρόπολη Γάνου και Χώρας ανήκε ο Γάνος, με πληθυσμό 4.000 κατοίκων, η Χώρα, με 4.500 κατοίκους, το Μηλιό, το Αυδήμι, το Νεοχώρι, το Ιντζέκιοϊ, το Παλαμούτι κλπ.), τα ονόματα όλων των επισκόπων και μητροπολιτών του Γάνου,  από τον 13^ο αιώνα. Στο 4^ο κεφάλαιο του συγγράμματος γίνεται λόγος για τον Γάνο, την αρχαία, βυζαντινή και σύγχρονη ιστορία του, τους τέσσερις μεγάλους ναούς του και τα πολλά μικρότερα παρεκκλήσια κι αγιάσματα, τα δύο μεγάλα μοναστήρια του, τα σχολεία, τις δημόσιες κρήνες και τους υδρόμυλους, τα επαγγέλματα των κατοίκων, την παραγωγή του φημισμένου από την αρχαιότητα κρασιού του Γάνου, (λ.χ., ο συγγραφέας αναφέρει ότι ο πατέρας του παππού μου, Δημοσθένης Λυμπεράκης κι ο αδελφός του Αναστάσιος είχαν ιδιόκτητα αλώνια, πάνω και πίσω από τον λόφο της ακρόπολης του Γάνου κι ήταν, έτσι, μεγάλη η συγκίνησή μου, έχοντας διαβάσει τα παραπάνω, όταν το έτος 1994, σε μια εκδρομή που οργάνωσα στον Γάνο, στην οποία είχαν πάρει μέρος άνθρωποι από την Ελευθερούπολη, που είχαν γεννηθεί και μεγαλώσει στον Γάνο, μου έδειξαν την οικία, στην οποία, στις 14 Σεπτεμβρίου του 1920, είχε γεννηθεί ο πατέρας μου, δίπλα στα αλώνια των προγόνων του)!

Ακολουθούν λίγες πληροφορίες, σχετικά με τις μεταβολές στην πληθυσμιακή σύνθεση και στα σχολεία του Γάνου, στην διάρκεια του 19^ου και των αρχών του 20ού αιώνα.

Το 1859, σύμφωνα με κώδικα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η Μητρόπολη Γάνου και Χώρας περιελάμβανε 10 χωριά, τα οποία είχα  είχαν, συνολικά, 1.778 οικογένειες ή 8.890 κατοίκους.

 Το 1877 ο Edouard Stanford, στο έργο του « ethnographic map of the European Turkey and Greece», έγραφε ότι ο Γάνος είχε τότε ένα ημιγυμνάσιο κι ένα πρωτοβάθμιο σχολείο (αρρεναγωγείο), που είχαν συνολικά 175 μαθητές.

 Το 1893, ο Ευστράτιος Δράκος, στο σύγγραμμά του, το οποίο μνημόνευσα πιο μπροστά, αναφέρει, στην σελίδα 43, ότι ο Γάνος είχε 600 οικογένειες, ένα ελληνικό ημιγυμνάσιο με 30 μαθητές κι έναν δάσκαλο, ένα πρωτοβάθμιο σχολείο (αρρεναγωγείο) με 90 μαθητές κι ένα δάσκαλο κι ένα νηπιαγωγείο με 160 νήπια κι ένα δάσκαλο.

 Σύμφωνα με την επίσημη εφημερίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, (φύλλο της 27^ης-07-1907), το 1907 υπήρχαν 600 οικογένειες στον Γάνο, που διατηρούσαν ένα αρρεναγωγείο με 240 μαθητές  και ένα παρθεναγωγείο  με 200 μαθήτριες,

 Η ελληνική, χριστιανική κοινότητα του Γάνου είχε, στην διάρκεια του 19^ου αιώνα, ένα κοινοτικό συμβούλιο, το οποίο ήταν αρμόδιο σχεδόν  για τα πάντα, κυρίως για τα θρησκευτικά και εκπαιδευτικά θέματα των κατοίκων. Σε δημόσιες βιβλιοθήκες της Ελλάδας και κυρίως στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος υπάρχουν πολλά χειρόγραφα και κώδικες με τις αποφάσεις των κοινοτικών συμβουλίων του Γάνου.

 Ιδιαίτερα ενδιαφέρον στοιχείο, αποδεικτικό της ευημερούσας οικονομίας του Γάνου, στην διάρκεια του 19^ου αιώνα, αποτελεί το γεγονός ότι στα μέσα εκείνου του αιώνα υπήρχε στον Γάμο μόνιμα εγκατεστημένος συμβολαιογράφος, ονόματι Αγγελίδης, που συνέτασσε συμβόλαια, διαθήκες, εμπορικές πράξεις κλπ. Δύο τέτοια συμβόλαια, ηλικίας 150 ετών, διέσωσαν οι κληρονόμοι του Εμμανουήλ Μαντζάνα από τον Γάνο, οι οποίοι κατοικούν σήμερα στην Ελευθερούπολη. Η ύπαρξη συμβολαιογράφου στον Γάνο, σ’ εκείνη την τόσο πρώιμη εποχή, αποδεικνύει το υψηλό επίπεδο των οικονομικών συναλλαγών των κατοίκων του και την μεγάλη αξία των περιουσιών τους.

Τον Οκτώβριο του 1922 οι Έλληνες κάτοικοι του Γάνου και των άλλων κωμοπόλεων και χωριών των Γανοχώρων ακολούθησαν δύο οδούς, για τον ερχομό τους στην Ελλάδα.

Οι κάτοικοι των παραθαλάσσιων κωμοπόλεων και χωριών, καθώς κι εκείνων του Ιερού Όρους, που «έβλεπαν» προς την Προποντίδα, επιβιβάστηκαν σε πλοία, τα οποία είχαν σταλεί από την ελληνική κυβέρνηση ή είχαν μισθωθεί από τις ελληνικές κοινότητες των Γανοχώρων ή από μεμονωμένους, εύπορους πολίτες και μ’ ελάχιστες αποσκευές ήλθαν στην Ελλάδα, όπου αποβιβάστηκαν στα λιμάνια της Καβάλας, της Θεσσαλονίκης και της Εύβοιας. (Για παράδειγμα, οι παππούδες μου, Θεόδωρος και Μάλαμω Λυμπεράκη, μετά την υπαίθρια, θεία λειτουργία, που τέλεσε στο Μυριόφυτο ο Μητροπολίτης Μυριοφύτου και Περιστάσεως Σωφρόνιος Σταμούλης, έχοντας στην αγκαλιά τους τον δίχρονο πατέρα μου, επιβιβάστηκαν στο πλοίο «ΝΕΑ ΕΛΛΑΣ» κι έφθασαν στην Καβάλα, μετά από πολυήμερο ταξίδι, στην διάρκεια του οποίου, πάνω στο πλοίο, πέθανε μια υπερήλικας και γεννήθηκε ένα παιδί)!

 Οι κάτοικοι των χωριών της ενδοχώρας του Ιερού Όρους ήλθαν μέχρι την Αλεξανδρούπολη από την ξηρά, με τα ζώα και τις αποσκευές τους κι από εκεί διασκορπίστηκαν στην υπόλοιπη Ελλάδα. Πολλές οικογένειες, όμως, του Γάνου, από τα παραθαλάσσια χωριά, οι οποίοι είχαν ζώα, έστειλαν τις γυναίκες και τα παιδιά τους δια θαλάσσης και οι άνδρες με τα ζώα τους ήλθαν δια ξηράς στην Ελλάδα.

 Όσον αφορά ειδικά τους κατοίκους του Γάνου, λίγοι, που ήλθαν δια θαλάσσης, εγκαταστάθηκαν στην Καβάλα, την Ελευθερούπολη (τότε, Πράβι), την Θεσσαλονίκη και την Κατερίνη, (στην τελευταία, μέχρι σήμερα, υπάρχει χωριό με το όνομα Γανόχωρα).

 Όλοι οι υπόλοιποι ήλθαν κι εγκαταστάθηκαν σε χωριά της Καβάλας.

ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΡΤΩ ΣΗΜΕΡΑ: ΝΑΟΙ ΚΑΙ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΤΟΝ ΛΟΦΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΤΟΥ ΓΑΝΟΥ

Στις πρώτες δεκαεπτά (17) φωτογραφίες φαίνεται ο Ιερός Ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, ευρισκόμενος στο κέντρο της ακρόπολης του Γάνου, ο οποίος ήταν και ο μητροπολιτικός ναός της Ιεράς Μητροπόλεως Γάνου και Χώρας.

Στο άκρο αριστερό μέρος της 18^ης φωτογραφίας, (την οποία ανάρτησα και στο Πρώτο Μέρος της ιστορίας του Γάνου και στην οποία φαίνεται ο Γάνος, όπως ήταν πριν το σεισμό του 1912),  βλέπετε, στη νοτιοανατολική πλαγιά του λόφου της ακρόπολης, το Παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, το οποίο, στο σεισμό που προανέφερα, σύμφωνα με προφορική μαρτυρία του παππού μου, που ήταν παρών στο σεισμό, γκρεμίστηκε και τα ερείπιά του έφθασαν  μέχρι την θάλασσα. Στις επόμενες οκτώ (8) φωτογραφίες, (19^η έως και 26^η) φαίνονται τα ερείπια των θεμελίων του ίδιου παρεκκλησίου, όπως είναι σήμερα.

Στις επόμενες οκτώ (8) φωτογραφίες, (28^η έως και 34^η) φαίνονται τα θεμέλια του Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου, που βρισκόταν πάνω στην κορυφή του λόφου της ακρόπολης και στο βορειοδυτικό τμήμα αυτής. Κτήτορας του ναού ήταν ο Νίκος Καρανικόλας, ο οποίος είχε επίσης δωρίσει στην Κοινότητα Γάνου και το οικόπεδο του νεκροταφείου.

Στις τρεις (3) τελευταίες φωτογραφίες φαίνονται αρχιτεκτονικά μέλη του Ιερού Ναού Αγίου Χαραλάμπους, ο οποίος βρισκόταν στο βορειοανατολικό άκρο της ακρόπολης κι από τον οποίο δεν υπάρχουν καθόλου ίχνη. Οι εικόνες και τα ιερά σκεύη του ναού αυτού βρίσκονται σήμερα στον ιερό Ναό Αγίου Ελευθερίου, στην Ελευθερούπολη του Δήμου Παγγαίου, στον οποίο όποιος εισέρχεται, βλέπει, στο δεξιό εικονοστάσι, την μεγάλη εικόνα του Αγίου Χαραλάμπους, που ήλθε από τον ομώνυμο ναό του Γάνου. (Δείτε το εσωτερικό του ναού αυτού, με τα κειμήλια από τον Γάνο, στην ανάρτησή μου: 

https://www.facebook.com/theodoros.lymperakis/posts/1770428326424643 )

 

GANOS – GAZIKOY

SECOND  PART

(for my Turkish friends and especially for those who live today in Ganos)

 A very rare and important book is the one called «ΜΝΗΜΗ ΓΑΝΟΧΩΡΩΝ» = MEMORY FROM GANOHORA,  written on 1913, by a priest called Manouil Gedeon, in Istanbul. This book has many informations about the history of the Christianity in Ganos and all the other villages and towns, (Murefte, Sarkoy, Hoskoy etc.) called with the name GANOHORA, during the centuries. 

 The book has, also, the informations mentioned above about the history of Ganos and the other villages, from the antiquity until 1913 and about the earthquakes It mentions, especially and in many details, the Christian monuments of all the Ganohora, (churches, holy places, monasteries etc.), the history of the two orthodox Metropolis (bishoprics): a) of Ganos and Hora (Hoskoy) and b) of Myriofyto and Peristasis (Murefte and Sarkoy), all the names of the bishops of each one of the two orthodox Metropolis, during many centuries, the names of all the priests and bishops born in one of the villages and towns of Ganohora etc.

 Another book, with the title «ΓΑΝΟΧΩΡΑ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ» (= THE GANOHORA OF EASTERN THRACE), was written in 1976 by the general of the army, called Agelos Germidis. The book has photos of Ganos and the other villages and towns of the area around. It speaks about the Turkish conquest of Ganos and its area by Suleiman, until 1348, about the division of the area in two ecclesiastic areas (Metropolis), the villages which belonged to each one of those Metropolis, (for exable, at the orthodox Metropolis of Ganos and Hora belonged Ganos, of a population of 4.000 people, Hora = Hoskoy, with 4.500 people, Guselkoy, Ucmakdere, Yenikoy, Injekoy, Balamut etc.), the names of all the bishops of Ganos, since the 13^th century. On the 4^th chapter the book talks about Ganos, its ancient, byzantine and modern history, referred above, the four big churches and many smaller churches, the two big monasteries, the schools, the taps and watermills, the professions of the people, the production of the famous from the antiquity wine of Ganos, the names of the men with big fields, (the writer says that my fathers’ grand father, Dimosthenis Lymperakis and his brother, Anastasios, had their own threshing floors, over the hill of Ganos and I was very touched when, on 1994, the old men from Greece, having born and grown up in Ganos, who came with me to Ganos, showed me the house of my father’s birth, near the threshing floors of his ancestors)!

 Now, some informations about the changes of the population and about the schools of Ganos, during the 19^th and 20^th centuries.

 On 1859, according to a code of the Orthodox Patriarchat of Istanbul, the orthodox Metropolis of Ganos and Hora had 10 villages, having a total of 1.778 families or 8.890 inhabitants.

 On 1877 Edouard Stanford, in his “ethnographic map of the European Turkey and Greece”, said that Ganos had one high school and one primary school, with a total of 175 pupils.

On 1892, Mr Efsrtatios Drakos, in his book with the title « ΤΑ ΘΡΑΚΙΚΑ, ήτοι διάλεξις περί των εκκλησιαστικών επαρχιών Σηλυβρίας, Γάνου και Χώρας, Μετρών και Αθύρων, Μυριοφύτου και Περιστάσεως, Καλλιπόλεως και Μαδύτου», that I have already mentionned, says, at the page 43, that Ganos had 600 families, one Greek (high) school with 30 pupils and one teacher, one primary school with 90 pupils and one teacher, one kindergarten with 160 infants and one teacher.

 According to the official newspaper of the Orthodox Patriarchat of Istanbul, (paper of 27-07-1907), on 1907 there were 600 families in Ganos, having one primary school of 240 boys and one primary school of 200 girls.

 The Greek Christian community of Ganos had, during the 19^th century, a council, which was responsible almost for everything, especially for the religional and educational affairs of the people. In public libraries in Greece and especially in the national library of Greece, there are many papers and codes, including the decisions of the council of the community o Ganos.

Something very interesting, about the economy of Ganos, during the 19^th century, is, also, the fact that, in the middle of that century, there was a Greek notary public in Ganos, Mr Aggelidis, writing contracts (legal documents), testaments, merchant acts etc. for the habitants. I have two of these rare documents, 150 years old, pointing that the existence of a notary public in that town shows the high level of the economic affairs of the inhabitants and the high value of their properties.

 On October of 1922 the Greek citizens of Ganos and of the other villages and towns of Ganohora, followed two roads, to come to Greece. All the people of the villages and towns near the sea of Marmara and the villages of the Tekfur Dag, facing this sea, came to Greece by the sea, on ships having sent by the Greek government or hired by their communities or by individuals. The ships brought them, almost without luggages, to the ports of Kavala, Thessaloniki and to  the island of Evia (near Athens). For examble, my grand parents, carrying my two years old father, took the ship NEA HELLAS at Murefte and arrived to Kavala after many days, during of wich one woman died on the ship and one baby was born! The people of the villages from the interior sides of Tekfour Dag came to Alexandroupolis by land, with their animals and luggages. From there, they went all over Greece. Many families, though, from the sea shore villages, having animals, sent their women and children by the sea and the men leaded their animals by land to Greece. Especially about the people of Ganos, few of these, who came by the ships, came to Kavala, Eleftheroupolis (Pravista or Praousta), Thessaloniki and Katerini, where, until today, there is a village called Ganohora. All the οthers came to the villages of the area of Kavala.

THE PICTURES YOU SEE ABOVE, SHOW THE CHURCHES AND SMALL CHURCHES ON THE HILL (ACROPOLIS) OF GANOS

At the first 17 pictures, one sees the church of the Great Angels of God (Michel and Gabriel), that is still existing in ruins in the center of the top of the hill of Ganos – Gazikoy. That church was the central (basic, metropolitan) church of the  orthodox Metropolis (bishopric) of Ganos and Hora (Hoskoy).

On the left of the 18^th picture, (which you saw at my precedent publication on fb, some days ago and in which one can see Ganos, as it was before the earthquake of 1912)  you see, on the south-eastern slope of the hill, the small church of Saint John Theologos (the one who speaks the words of God). This church, at the  earthquake of 1912, according to my grand father, Theodoros Lymperakis, who lived, that time, in Ganos, collapsed to the sea. At the next eight (8) pictures, one sees the ruins of the foundation of that church.

At the next eigth (8) pictures, (28^th to 34^th ) one can see the foundation of the church of Saint Nikolaos, that was on the north-western corner of the top of the hill of Ganos. The church was builded by the money of a man called Nikolaos Karanikolas, who, also, gave the money to the greek community of Ganos, to buy the field, where there were the cemeteries).

At the last three (3) pictures, one can see architectural pieces (marbles) from the church of Saint Charalampos, that was on the north-eastern corner of the top of the hill of Ganos and now has been disappeared. The holy icons and ornements of that church are today in the church of Saint Eleftherios, at Eleftheroupolis (Praousta or Praviste before 1922) of the municipality of Pangeon – Kavala – Greece. (You can see the interior of these church - icons etc. from Ganos - at my precedent publication:

https://www.facebook.com/theodoros.lymperakis/posts/1770428326424643 )