ΜΙΑ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ, ΑΡΧΑΙΑ ΟΧΥΡΩΣΗ, ΜΕ ΥΠΕΡΟΧΗ ΘΕΑ, ΣΤΗΝ ΠΑΣΧΑΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΞΑΝΘΗΣ

Η Πασχαλιά, μαζί με το Χαλέπι και τη Δρυμιά, αποτελούν την τοπική κοινότητα Πασχαλιάς, που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Σταυρούπολης, του Δήμου Ξάνθης, της Περιφερειακής Ενότητας ΞΑΝΘΗΣ, που βρίσκεται στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας, όπως διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα “Καλλικράτης”.

Η Πασχαλιά, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ως κοινότητα έχει πληθυσμό 130 κατοίκους, ενώ ως οικισμός 80, έχει υψόμετρο 219 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας και βρίσκεται σε γεωγραφικό πλάτος 41,2249868928 και γεωγραφικό μήκος 24,5758151941. Βρίσκεται στα όρια με την Περιφερειακή Ενότητα Δράμας, σε απόσταση 40 χλμ. Δ.-ΒΔ. από την Ξάνθη και 49 χλμ. Α.-ΒΑ. από τη Δράμα. Βόρεια και Ανατολικά του χωριού περνάει ο ποταμός Νέστος και η εθνική οδός Ξάνθης – Δράμας, που ακολουθεί παράλληλη πορεία.

Την περίοδο της τουρκοκρατίας ονομαζόταν Μπαϊρακλή και κατοικούσαν σ’ αυτήν μουσουλμάνοι οι οποίοι, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923, μετακινήθηκαν στην Τουρκία, ενώ πρόσφυγες από Εύξεινο Πόντο ήρθαν και εγκαταστάθηκαν (15 οικογένειες). Ως Μπαϊρακλή αναφέρεται επίσημα, μετά την απελευθέρωση, το 1919 στο ΦΕΚ 251Α - 20/11/1919 να προσαρτάται στην τότε κοινότητα Μουντζίνου. Το 1926 με το ΦΕΚ 413Α - 22/11/1926 μετονομάστηκε σε Πασχαλιά.

Νοτιοανατολικά του σημερινού χωριού Πασχαλιά και στη δυτική όχθη του ποταμού Νέστου υπάρχει φρουριακός (οχυρωματικός) περίβολος, στο ύψωμα «Καλές», που έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος. Η προσέγγιση προς την οχύρωση αυτή γίνεται από έναν χωματόδρομο, ο οποίος ξεκινά από την Πασχαλιά, περνά από τα ερείπια του μουσουλμανικού χωριού Μπαϊρακλή, που βρίσκονται σε μεγαλύτερο υψόμετρο, (για το σωζόμενο, μουσουλμανικό τέμενος – τζαμί αυτού του χωριού θα κάνω ξεχωριστή ανάρτηση) και μετά από πορεία περίπου δύο ωρών, όχι ιδιαίτερα κοπιαστική, αγγίζει την δυτική πλευρά του οχυρωματικού περιβόλου.

Τα σωζόμενα σήμερα τμήματα αυτής της οχύρωσης ανάγονται σε δύο χρονικές περιόδους: Το νότιο και το δυτικό τμήμα της είναι σαφώς νεώτερα, όπως μαρτυρά το γεγονός ότι σ’ αυτά έχει χρησιμοποιηθεί συγκολλητική ουσία (κουρασάνι), ενώ τα υπόλοιπα τμήματά της, (βόρειο και ανατολικό), φτιαγμένα από ακανόνιστους ασβεστόλιθους, χωρίς καμιά, συγκολλητική ουσία, έχουν τα σαφή χαρακτηριστικά μιας πολύ αρχαιότερης οχύρωσης, απόλυτα όμοιας προς τις πολυάριθμες οχυρώσεις των βουνών της Λεκάνης, (δυτικής απόληξης του όρους Ροδόπη), που συνηθίζεται να καλούνται «αρχαίες, θρακικές οχυρώσεις».

Στο εσωτερικό της οχύρωσης υπάρχουν ερείπια κτιρίων και θραύσματα μεγάλων, αποθηκευτικών αγγείων.

Η θέα, από την οχύρωση αυτή, προς τον ποταμό Νέστο και προς ολόκληρη την κοιλάδα του Παρανεστίου, είναι εξαιρετική, είναι μοναδική!

ΜΙΑ ΕΠΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΤΟΥ 3ου μ.Χ. ΑΙΩΝΑ, ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΔΟΧΩΡΙ ΤΟΥ ΠΑΓΓΑΙΟΥ, ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΛΟΥΒΡΟΥ

ΜΙΑ ΓΟΗΤΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ, ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΙΚΙΣΜΟ ΤΟΥ ΠΛΑΤΑΜΩΝΑ (OLATZAK – ΟΛΑΤΖΑΚ) ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ, ΣΤΑ ΕΡΗΜΑ ΠΙΑ ΠΕΡΙΒΟΛΙΑ ΤΟΥ, ΤΟ ΕΚΚΛΗΣΑΚΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΜΙΚΡΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΑ ΤΡΙΑ, ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΣΤΡΑ, ΠΟΥ ΣΤΕΦΑΝΩΝΟΥΝ ΤΙΣ ΚΟΡΥΦΕΣ ΤΩΝ ΒΟΥΝΩΝ ΤΟΥ

Ο Πλαταμώνας (μέχρι το 1926, Όλατζακ - OLATZAK) είναι ορεινό χωριό του Δήμου Νέστου, της περιφερειακής ενότητας Καβάλας, στην περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Κατά την απογραφή του 2011, είχε 78 κατοίκους, σήμερα, όμως, δυστυχώς, οι μόνιμοι κάτοικοί του δεν ξεπερνούν τους 20! Βρίσκεται σε υψόμετρο 640 μέτρων, στα όρη Λεκάνης.

Ο Πλαταμώνας, στις αρχές του 20ού αιώνα, είχε περίπου 1.000 κατοίκους, που ήταν όλοι Μουσουλμάνοι. Μετά την ανταλλαγή πληθυσμών, εγκαταστάθηκαν εδώ 94 οικογένειες προσφύγων. Σύμφωνα με την απογραφή του 1928, είχε 385 κατοίκους, ενώ ο πληθυσμός του αυξήθηκε στους 494 κατοίκους, στην απογραφή του 1940, (οι πιο πάνω πληροφορίες προέρχονται από την Wikipedia). Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, το δημοτικό σχολείο του είχε 160 μαθητές και μαθήτριες, ενώ σ’ αυτόν λειτουργούσε, την ίδια εποχή, κατάστημα της Αγροτικής Τράπεζας!

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηρισμό της περιοχής του Πλαταμώνα είναι τα τρία πανάρχαια, «θρακικά», όπως συνηθίζεται ν’ αποκαλούνται, κάστρα, που στεφανώνουν τις γύρω ψηλές κορυφές των βουνών της Λεκάνης. Όπως ανέφερα σε πρόσφατη ανάρτησή μου, για το μεγάλο, αρχαίο κάστρο, που βρίσκεται ανάμεσα στην Παλαιά (Eski koy) και τη Νέα Κώμη του Δήμου Νέστου, στην δυτική απόληξη του ορεινού όγκου της Ροδόπης, που λέγεται αλλιώς «όρη Λεκάνης», μεταξύ του ποταμού Νέστου, των αρχαίων Φιλίππων και της Καβάλας, εμφανίζεται μια σειρά άνω των πενήντα (50) οχυρωμένων θέσεων, οι οποίες συνήθως καλούνται «θρακικές», γιατί η κατασκευή τους αποδίδεται στα αρχαία, θρακικά φύλα, που κατοικούσαν στην ορεινή αυτή περιοχή, ακόμη και μετά την Μακεδονική και αργότερα την ρωμαϊκή κατάκτησή της.

Στη σημερινή περιήγησή μου, λοιπόν, ξεκινώ από τον Πλαταμώνα και περνώντας ανάμεσα από τα αναρίθμητα, παρατημένα από δεκαετίες περιβόλια του και τις όμορφες, αλλά στεγνέ ς πια κρήνες του, φθάνω στο εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα, που είναι κτισμένο πάνω στα ερείπια κάποιου Μουσουλμανικού ιερού κτίσματος, συνεχίζω να διασχίζω τα περιβόλια του άλλοτε πλούσιου και πολυάνθρωπου χωριού, φθάνω και περπατώ στο μικρό, αλλά ισχυρό, αρχαίο κάστρο, που βρίσκεται βόρεια και πάνω ακριβώς από το χωριό και καταλήγω στην γειτονική προς το κάστρο μεγάλη δολίνη (ασβεστολιθική κοιλότητα), που είναι κι αυτή περιτειχισμένη, άγνωστο από ποιους και για ποιον λόγο.