ΓΕΝΙΚΙΟΪ Ή ΓΕΝΗ-ΚΟΪ (YENIKÖY), ΕΝΑΣ ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ, ΚΟΝΤΑ ΣΤΟ ΕΛΑΦΟΧΩΡΙ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ, ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΉΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ
Χιλιάδες περιηγητές, ιστορικοί και γεωγράφοι, στρατηγοί και αυτοκράτορες ακολούθησαν, ανά τους αιώνες, τους πολυσύχναστους, στρατιωτικούς και εμπορικούς δρόμους, που οδηγούσαν από την Δύση στην Ανατολή κι αντίστροφα. Όσοι οικισμοί βρίσκονταν πάνω ή κοντά σ’ αυτούς τους δρόμους, περιγράφηκαν, από ιστορικούς και περιηγητές κι άφησαν, έτσι, το στίγμα τους στην ιστορική μνήμη. Δεν συνέβη, όμως, το ίδιο και με τους απόμακρους εκείνους οικισμούς, τους σκαρφαλωμένους στους λόφους και τα βουνά αυτού του τόπου, που κανείς ποτέ δεν φρόντισε να τους περιγράψει και σήμερα κείτονται, σωριασμένοι σ’ ερείπια, κινδυνεύοντας ν’ αφανιστούν ολότελα από την ιστορική μνήμη.
Αυτούς, ακριβώς, αγαπητοί φίλοι, τους άσημους οικισμούς του δικού μου τόπου, φροντίζω, εδώ και χρόνια, να επισκέπτομαι, να φωτογραφίζω και, στη συνέχεια, ν’ αναδεικνύω, με αρκετές αναρτήσεις μου, ένας από τους οποίους ήταν και το Γενίκιοϊ (Yeniköy), στο οποίο με οδήγησε ένας καλοφτιαγμένος, χωμάτινος, δασικός δρόμος, που ξεκίνησε από το Ελαφοχώρι (δείτε την 5η φωτογραφία, που αναρτώ).
Σε απόσταση δύο περίπου χιλιομέτρων από το Ελαφοχώρι, στα δεξιά του δασικού δρόμου, είδα ν’ απλώνονται τα ερείπια του Γενίκοϊ, ο δρόμος, όμως, συνεχίζει την πορεία του, διασχίζει τον «Κεστενέ», (δηλαδή, το μεγάλο καστανοδάσος, το οποίο βλέπετε στην τελευταία φωτογραφία, όπως φαίνεται από το Γενίκιοϊ) και τελειώνει στο Ντομασλί (Άνω Ποντολίβαδο), για το οποίο, όμως, θα σας μιλήσω στην αμέσως επόμενη ανάρτησή μου.
Στο σημείο επαφής του δασικού δρόμου με τα πρώτα ερείπια του Γενίκιοϊ, στην τοποθεσία «Καρυδιές», η ευσέβεια των κατοίκων του γειτονικού Ελαφοχωρίου κατασκεύασε και διατηρεί ένα μικρό εκκλησάκι («στασίδι»), αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα, το οποίο, όπως και αεροφωτογραφίες του χωριού, μπορείτε να δείτε στο site: https://elafohorikavalas.wordpress.com/2013/09/05/ Από το site αυτό προέρχονται και αρκετές από τις πληροφορίες, που σας παραθέτω στη συνέχεια).
Η έκταση του μουσουλμανικού αυτού χωριού ήταν αρκετά μεγάλη, όπως φαίνεται από την διασπορά των ερειπίων του και οι δρόμοι και τα δρομάκια που οδηγούσαν στα διάφορα, ερειπωμένα σήμερα κτίσματα, διατηρούνται ακόμη, (δείτε φωτογραφίες 6η έως και 21η).
Πριν αναφερθώ στα διοικητικά στοιχεία, που αφορούν το Γενίκιοϊ, θα σας εκφράσω έναν προβληματισμό, τον ίδιο που θ’ αναπτύξω και όταν, στην επόμενη ανάρτησή μου, θα περιγράψω το χωριό Ντομασλί (Άνω Ποντολίβαδο) και ζητώ από όποιον έχει περισσότερες και πιο συγκεκριμένες πληροφορίες, που απαντούν και λύνουν τον προβληματισμό μου, να τις παραθέσει, στα σχόλια αυτής της ανάρτησης:
Έχω την άποψη ότι υπό το ενιαίο όνομα «Γενίκιοϊ» υπήρξαν δύο, διαφορετικοί οικισμοί, αφενός μεν το ερειπωμένο Γενίκιοϊ, που βρίσκεται σε υψόμετρο 705 μέτρων, στα όρη της Λεκάνης, απέχει δύο χιλιόμετρα από το Ελαφοχώρι και στο οποίο αναφέρεται η ανάρτησή μου, αφετέρου δε ο σημερινός (προσφυγικός) οικισμός της Νέας Κώμης, που βρίσκεται στις παρυφές της πεδιάδας του Νέστου, μεταξύ των οικισμών Πετροπηγής και Πέρνης. Πιστεύω, δηλαδή, ότι υπήρξε αρχικά το (άνω) Γενίκιοϊ, το οποίο οι κάτοικοί του εγκατέλειψαν και στη συνέχεια το (κάτω) Γενίκιοϊ, (σημερινός οικισμός Νέας Κώμης). Αν σφάλλω, στην εκτίμησή μου αυτή, θα χαρώ, αν κάποιος φίλος με διορθώσει, παραθέτοντας σχετικά στοιχεία.
Το Γενίκιοϊ, (το οποίο, κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας, ονομαζόταν και «Γεντίκια», δηλαδή, «ανηφόρες), το έτος 1910 αριθμούσε 105 Οθωμανούς, Μουσουλμάνους κατοίκους, (σύμφωνα με τα «Στοιχεία συστάσεως και εξελίξεως των Δήμων και Κοινοτήτων», που συνέταξε η Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδος, το έτος 1962 – κεφάλαιο 20. ΝΟΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ, σελίδα 123).
Οι πιο πάνω κάτοικοι του χωριού αυξήθηκαν σε 180, κατά το έτος 1913 και σε 182, τον Αύγουστο του 1915, (120 άνδρες και 62 γυναίκες). («Στατιστικοί πίνακες του πληθυσμού, κατ’ εθνικότητας, των νομών Σερρών και Δράμας, ¨που συντάχθηκαν από την Επιτελική Υπηρεσία του Ελληνικού στρατού, το έτος 1919).
Κατά το έτος 1919, με το από 13-11-1919 βασιλικό διάταγμα, (ΦΕΚ Α251/1919), ιδρύθηκε η κοινότητα Καρατζάκιοϊ (αργότερα, Πέρνης), της οποίας το Γενίκιοϊ αποτέλεσε έναν από τους πρωταρχικούς οικισμούς που την δημιούργησαν.
Στην απογραφή της 18-12-1920 (ΦΕΚ Α 244/1921), στο χωριό κατοικούσαν 105 Μουσουλμάνοι, (49 άνδρες και 56 γυναίκες).
Σύμφωνα, όμως, με τις αφηγήσεις των πρώτων προσφύγων του Ελαφοχωρίου, οι Μουσουλμάνοι κάτοικοι του (άνω) Γενίκιόϊ το είχαν εγκαταλείψει, λόγω μιας
επιδημίας πανώλης (πανούκλας), προτού λάβει χώρα η ανταλλαγή
των πληθυσμών. Υιοθετώντας, λοιπόν, αυτές τις αφηγήσεις, οδηγούμαι στα εξής συμπεράσματα:
Όταν, κατά το έτος 1922, στα πλαίσια της συνθήκης της Λωζάνης, που είχε συναφθεί μεταξύ της Ελλάδος και της Τουρκίας, έλαβε χώρα η γνωστή σε όλους ανταλλαγή των πληθυσμών, στο (άνω) Γενίκιοϊ, στο οποίο αναφέρεται η ανάρτησή μου αυτή), εγκαταστάθηκαν μόνο 2 άνδρες πρόσφυγες και 1 γυναίκα, (απογραφή προσφύγων του Απριλίου 1923). Είναι προφανές, ότι, ήδη έκτοτε, το χωριό είχε εγκαταλειφθεί και όλα όσα αναφέρονται στη συνέχεια, αφορούν το (κάτω) Γενίκιοϊ – σημερινή Νέα Κώμη. Στο συμπέρασμά μου αυτό οδηγούν και οι εξής σκέψεις: Οι αγροί του (άνω) Γενίκιοϊ, στο οποίο η παρούσα ανάρτησή μου αναφέρεται, στις διανομές ανταλλαξίμων κτημάτων, που διενήργησε το Υπουργείο Γεωργίας το έτος 1930, περιλήφθηκαν στο αγρόκτημα Ελαφοχωρίου (δείτε το διάγραμμα διανομής, που παραθέτω στο τέλος των φωτογραφιών μου) και καλλιεργήθηκαν, από τους πρόσφυγες κατοίκους του τελευταίου, με καπνό, σιτάρι, κριθάρι και καλαμπόκι, μέχρι το έτος 1961, οπότε, επειδή ο οικισμός είχε εγκαταλειφθεί, έγιναν βοσκότοποι. Σήμερα, ακόμη, παρά την μακρόχρονη εγκατάλειψή του, στο Γενίκιοϊ αφθονούν οι κρανιές, οι καρυδιές και άλλα οπωροφόρα δένδρα. (Δείτε τους αγρούς του χωριού, όπως αυτοί φαίνονται, στις μεν τρεις πρώτες φωτογραφίες μου, που τράβηξα από τον δασικό δρόμο προς το καστανοδάσος και στην 4η φωτογραφία, που τράβηξα μέσα από το χωριό).
Με το από 15-11-1926 Διάταγμα, (ΦΕΚ Α 413/1926), το Γενίκιοϊ μετονομάστηκε σε «Νέα Κώμη».
Κατά το έτος 1927, το χωριό αποσπάστηκε από την κοινότητα Καρατζάκιοϊ (Πέρνης) και εντάχθηκε στη νέα κοινότητα Δουκαλίου (σήμερα, Πετροπηγής), που συστάθηκε τότε, με το Διάταγμα της 2-8-1927 (ΦΕΚ Α 167/1927).
Στην απογραφή του ελληνικού πληθυσμού, που έγινε κατά το έτος 1928, το Γενίκιοϊ είχε 191 κατοίκους, Έλληνες πρόσφυγες, (σύμφωνα και πάλι με τα «Στοιχεία συστάσεως και εξελίξεως των Δήμων και Κοινοτήτων», στα οποία ήδη αναφέρθηκα), σύμφωνα, όμως, με το site που συμβουλεύθηκα, από την αρχή αυτού του κειμένου μου, απογράφηκαν 180 κάτοικοι, (95 άνδρες και 85 γυναίκες).
Τέλος, με το από 18-10-1929 Διάταγμα, (ΦΕΚ Α/384/1929), οι οικισμοί Νέας Κώμης και Παλαιάς Κώμης αποτέλεσαν μια ξεχωριστή κοινότητα, αυτήν της «Νέας Κώμης».
Μια γλυκιά γαλήνη, αλλά, ταυτόχρονα και μια ελαφρά μελαγχολία με κατέλαβε, όταν περπάτησα στα χορταριασμένα μονοπάτια του Γενίκιοϊ, όταν μπήκα στα πικρά ερείπια των σπιτιών του και του μουσουλμανικού τεμένους του, όταν διέσχισα τα έρημα περιβόλια του, ιδιαίτερα, δε, όταν προσπάθησα ν’ ανασυστήσω, στο μυαλό μου, την ζωή του χωριού, τις ασχολίες των κατοίκων του, τις φωνές των παιδιών, τις μυρωδιές των φούρνων και των εστιών. Θέλοντας, λοιπόν, ν’ αποτίσω φόρο τιμής και στις γενεές ανθρώπων, ανεξαρτήτως φυλής ή θρησκευτικών πεποιθήσεων, που έφτιαξαν τον έρημο πια οικισμό, που μόχθησαν, δούλεψαν, αγάπησαν, έζησαν και πέθαναν σ’ αυτόν, ο οποίος κείτεται πια, μπρος στα μάτια μου, σαν άμορφος σωρός ερειπίων, προχωρώ στην παρούσα ανάρτηση.
YENIKÖY. AN UNKNOWN SETTLEMENT, NEAR THE VILLAGE ELAPHOCHORI, OF THE MUNICIPALITY OF NESTOS – PREFECTURE OF KAVALA
Thousands of travellers, historians and geographers, generals and emperors have followed, over the centuries, the busy military and trade routes, leading from the West to the East and vice versa. The settlements, that were located on or near these roads, were described by historians and travellers and, thus, left their mark on historical memory. But the same was not true, for those remote settlements, perched on the hills and mountains of this land, which no one ever took care to describe and which, today, lie in ruins, in danger of disappearing, from historical memory.
These, dear friends, are exactly the unremarkable settlements of my own place, which I have been visiting, photographing and then highlighting for years, with several of my posts, one of which was Yeniköy, to which I was led by a well-made, dirt, forest road, which started from Elafochori - Karadza-obasi, (see the 5th photo, which I am posting).
At a distance of about two kilometers from Elafochori, (Karadza-obasi), to the right of the forest road, I saw the ruins of Yeniköy spread out, but the road continues on its course, crosses "Kestene", (i.e., the large chestnut forest, which you can see in the last photo, as seen from Yeniköy) and ends at Domasli (Upper Pondolivado), which, however, I will tell you about, in my next post.
At the point of contact of the forest road, with the first ruins of Yeniköy, at the location "Karydies", the piety of the inhabitants of the neighboring Elafochori (Karadza-obasi) built and maintains a small chapel ("pew"), dedicated to the Holy Trinity, which, as well as aerial photos of the village, you can see on the site: https://elafohorikavalas.wordpress.com/2013/09/05/ This is the source of much of the information, that I am quoting below).
The extent of this Muslim village was quite large, as can be seen from the scattering of its ruins, and the roads and alleys leading to the various buildings, now in ruins, still preserved (see photos 6 to 21).
Before referring to the administrative data, concerning Yeniköy, I will express a concern, the same one that I will develop when, in my next post, I will describe the village of Domasli (Upper Podolivado) and I ask anyone, who has more specific information, which answers and solves my concern, to provide it, in the comments of this post:
I am of the opinion that, under the single name " Yeniköy ", there were two, different settlements, on the one hand the ruined Yeniköy, located at an altitude of 705 meters, in the mountains of Lekani (Tsal-dag), two kilometers from Elafochori (Karadza-obasi) and to which my post refers, and on the other hand the current (refugee) settlement of Nea Komi, located on the outskirts of the plain of Nestos, between the settlements of Petropigi and Perni. I believe that there was originally the (upper) Yeniköy, which its inhabitants abandoned, and then the (lower) Yeniköy, (today's settlement of Nea Komi). If I am wrong, in this assessment, I will be glad, if a friend corrects me, quoting relevant data.
Yeniköy, (which, during the period of Ottoman rule, was also called "Jedik", i.e., “uphill”), in 1910 numbered 105 Ottoman, Muslim residents, (according to the "Data on the establishment and development of municipalities and communities", compiled by the Central Union of Municipalities and Communities of Greece, in 1962 - chapter 20. KAVALAS COUNTY, page 123).
The above mentioned inhabitants of the village increased to 180, in the year 1913 and to 182, in August 1915, (120 men and 62 women). ("Statistical tables of the population, by nationality, of the prefectures of Serres and Drama," compiled by the Staff Service of the Greek Army, in the year 1919).
In 1919, the community of Karatzaköy (later, Perni), was founded, of which Yeniköy was one of the primary settlements, that created it.
In the year 1920, the village was inhabited by 105 Muslims (49 men and 56 women).
However, according to the accounts of the first refugees of Elafochori, the Muslim inhabitants of (upper) Yeniköy had abandoned it, because of a (plague) epidemic, before the exchange took place. Adopting these narratives, I therefore draw the following conclusions:
When, in the year 1922, within the framework of the Treaty of Lausanne, which had been concluded between Greece and Turkey, the exchange of populations took place (known to everyone), only 2 male refugees and 1 woman settled in (upper) Yeniköy, to which this post refers, (refugee census of April 1923). It is obvious that, since then, the village had already been abandoned and everything, that is mentioned below, refers to (lower) Yeniköy - today's Nea Komi. The following thoughts also lead to my conclusion: The fields of (upper) Yeniköy, to which my present post refers, in the distributions of exchangeable land, carried out by the Ministry of Agriculture in the year 1930, were included in the farm of Elafonochori (see the distribution diagram, which I quote at the end of my photos) and were cultivated by the refugee inhabitants of the latter with tobacco, wheat, barley and corn, until 1961, when, because the settlement had been abandoned, they became pastures. Today, despite its long abandonment, vines, walnut trees and other fruit trees still abound in Yeniköy. (See the village fields as they appear, in my first three photos, taken from the forest road to the chestnut forest, and in the 4th photo, taken from inside the village).
In the year 1926, Yeniköy was renamed "Nea Komi".
In the year 1927, the village was detached from the community of Karatzaköy (Perni) and joined the new community of Doukalio (today, Petropigi), which was established in the year 1927.
In the census of the Greek population, which took place in 1928, Yeniköy had 191 inhabitants, Greek refugees, (according again to the "Elements of the establishment and development of municipalities and communities", to which I have already referred), but, according to the site I consulted, at the beginning of this text, 180 inhabitants were censored (95 men and 85 women).
Finally, in the year 1929, the settlements of Nea Komi and Palea Komi formed a separate community, that of "Nea Komi".
A sweet peace, but, at the same time, a slight melancholy came over me, when I walked along the grassy paths of Yeniköy, when I entered the bitter ruins of its houses and its Muslim mosque, when I crossed its deserted orchards, and especially when I tried to recreate, in my mind, the life of the village, the occupations of its inhabitants, the voices of the children, the smells of the ovens and the houses. So, wanting to pay tribute to the generations of people, regardless of race or religious beliefs, who built the now deserted settlement, who worked, toiled, loved, lived and died in it, which now lies, before my eyes like a shapeless heap of ruins, I proceed to this post.
